Theo Tiến sĩ Trần Thị Thái Bình, Trưởng bộ môn Kinh tế hàng không, Học viện Hàng không Việt Nam, ngành hàng không hiện có khoảng 44.000 nhân lực, chia thành 3 lĩnh vực chính gồm: khai thác vận tải, khai thác cảng và đảm bảo hoạt động bay. Nhưng theo bà, nguồn nhân lực này đang thiếu so với nhu cầu của ngành hàng không.

Ngành hàng không đang thiếu nhân lực ở các lĩnh vực như kỹ sư máy bay, bảo dưỡng máy bay và nhất là phi công chuyên nghiệp. (Nguồn: Báo Người Lao Động)

Trong giai đoạn 2023-2030, nhu cầu nhân lực hàng không chất lượng cao được dự đoán sẽ ngày càng tăng. Vì Việt Nam cần một lượng lớn cung cấp cho sân bay Long Thành, Tân Sơn Nhất, Nội Bài và các sân bay khác, cũng như nhân lực cung cấp cho các doanh nghiệp vận tải hàng không.

Dự kiến đến 2030, Việt Nam có khoảng 30 sân bay và một số sẽ được xây dựng mới từ đầu. Nhà ga thứ ba của sân bay Tân Sơn Nhất đã động thổ từ cuối 2022. Trong khi đó, sân bay Long Thành cũng đã bắt đầu khởi công, dự định sẽ đưa vào khai thác năm 2026. Lúc này, số kỹ sư cần tuyển có thể gấp đôi hay gấp ba. Nhu cầu tuyển dụng rất lớn, nhưng nguồn nhân lực thực tế khó có thể đáp ứng đủ.

Bên cạnh việc mở rộng sân bay, lượng hành khách cũng dần phục hồi. Theo Tổng công ty Cảng hàng không Việt Nam (ACV), trong 6 tháng đầu năm, lượng hành khách hàng không tăng gần 30% trong đó lượng hành khách quốc tế bay đi và đến Việt Nam đạt hơn 14,4 triệu, tăng gần 5 lần so với cùng kỳ năm trước.

Với lượng khách tăng mạnh như hiện tại, nhân lực hàng không đã bị quá tải và khó đáp ứng kịp. Theo các chuyên gia hàng không, Việt Nam sắp tới càng thiếu nhân lực ở các lĩnh vực như giám sát sân bay, quản trị không lưu, kỹ sư máy bay, bảo dưỡng máy bay và nhất là phi công chuyên nghiệp. Thậm chí, hàng không Việt Nam còn phải đối mặt với tình trạng thiếu hụt về cả số lượng và chất lượng, chuyên môn của nguồn nhân lực. Ngoài ra, tình trạng quá tải này sẽ gia tăng sự cạnh tranh gay gắt nguồn nhân lực.

Vì sao Việt Nam thiếu nhân lực hàng không kỹ thuật cao?

Đó chính là quy mô đào tạo nhân lực hàng không ở Việt Nam còn hạn chế. Học viện Hàng không Việt Nam đào tạo hơn 20 chuyên ngành ở bậc đại học và sau đại học như kỹ thuật, khai thác hàng không, kinh tế vận tải và dịch vụ hàng không. Tuy nhiên, các chỉ tiêu tuyển sinh của các ngành này vẫn còn rất ít so với nhu cầu thị trường hiện nay (ngành quản lý hoạt động bay là 119 sinh viên, kỹ thuật hàng không là 106 sinh viên).

Đối với việc đào tạo phi công chuyên nghiệp, Việt Nam chỉ có Trường Phi công Bay Việt (Viet Flight Training) nhưng với số lượng đào tạo trên dưới 100 phi công mỗi năm. Thời gian qua, một số doanh nghiệp tư nhân cũng tham gia đào tạo một số chuyên ngành theo hướng chất lượng cao nhưng cũng chưa đáp ứng đủ.

Sinh viên Trường Đại học Khoa học và Công nghệ Hà Nội (USTH) trong buổi thực tế với tàu bay. (Nguồn: Tạp chí Giao thông Vận tải)

Bên cạnh đó, những ngành này đòi hỏi quá trình đào tạo dài, chi phí cao, công việc áp lực khiến giới trẻ ít chọn, dẫn đến thiếu hụt nhân lực.

Để giải quyết khó khăn trên, Học viện Hàng không cần tập trung nghiên cứu về ứng dụng trong lĩnh vực đào tạo bảo dưỡng tàu bay và đào tạo về an toàn sân đỗ cho các trang thiết bị đặc chủng, đặc biệt là những chương trình đào tạo phù hợp với nhu cầu sắp tới.

Ngoài ra, Học viện cũng nên cân nhắc đến việc ký kết với những tập đoàn lớn về xây dựng sân bay, các tập đoàn xây dựng ở trong nước, chuyển giao công nghệ đào tạo về xây dựng sân bay. Cùng với đó, Việt Nam cần hợp tác với các trường đại học, viện đào tạo nước ngoài để đưa sinh viên đi học.

Thuỳ Dương/ Nguồn: VnExpress